از نظر قرآن چگونه میتوان غریزه جنسی را مهار كرد یا در حدّ اعتدال درآورد؟
پاسخ :
خداوند متعال در قرآن كریم راههای متعددی را جهت كنترل و مهار غریزه جنسی معرفی نموده است ؛ كه بعضی از مهمترین آنها عبارتند از :
«ازدواج»، «چشم پوشی»، «عفت ورزی» و «روزهداری»
الف. ازدواج
قرآن كریم میفرماید :
« وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِكَ لآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَكَّرُونَ؛[1]
و از نشانههای او این كه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در كنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در این نشانههایی است برای گروهی كه تفكر میكنند » .
همانگونه كه از این آیه نمایان است، ازدواج و گزینش همسر سبب آرامش و تسكین خاطر انسان میشود. بوسیله ازدواج غریزة جنسی انسان تعدیل و مهار میشود و با تأمین نیاز جنسی او، آرامش و آسایش خاصّی برایش حاصل میگردد .
بنابراین، طبیعیترین و اصلیترین راه تأمین و مهار غریزة جنسی، ازدواج است ؛ به طوری كه هر فردی كه به سنّ بلوغ میرسد نیازمند به ازدواج است و تنها با ازدواج است كه به طور كامل و صحیح فشار غریزة جنسی كاهش یافته و تعدیل میشود .
بحث روایی
پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) می فرماید :
« من تزوج فقد احرز نصف دینه، فلیتق الله فیالنصف الباقی؛[2]
هر كس ازدواج كند همانا كه نصف دینش را حفظ كرده است»، پس باید با تقوای الهی و پرهیزگاری نصف دیگرش را حفظ كند .
از این كلام رسول مكرم اسلام (صلی الله علیه وآله) معلوم میشود كه ازدواج كمك بسیار بزرگی است در حفظ و تعدیل غریزه جنسی؛ همچنین ازدواج مانع فحشاء و منكرات است ؛
از این رو، انسان نباید بی جهت و بدون دلیل موجّه ازدواج را به تأخیر اندازد و خود را از این حلال مفید و چارهساز محروم سازد .
« یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ . . .؛[3]
ای گروه موۆمنان، آنچه را كه خداوند برای شما حلال نموده است، برخود تحریم نكنید »
ب. حفظ نگاه و غضّ بصر
« قُل ْلِلْمو ُۆ ْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما یَصْنَعُونَ وَ قُلْ لِلْموُۆْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ. . . ؛ [4]
به موۆمنان بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و عفاف خود را حفظ كنند؛ این برای آنان پاكیزهتر است ؛ خداوند از آنچه انجام میدهند آگاه است. و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ كنند . . . . »
پس از ارائه موۆثرترین راه و طبیعیترین روش در ارضای غریزه جنسی یعنی ازدواج، به بیان طریق دوم یعنی
« چشم پوشی »
میپردازیم .
تجربه نشان داده است كه چشم پوشی از نامحرمان و دوری كردن از نظر بازی و چشم چرانی برای همه كس و در هر شرایطی لازم و ضروری است؛ خواه انسان جوان باشد خواهد پیر و مسن، متأهل باشد یا مجرد .
شخصی كه مجرد است و هنوز ازدواج نكرده است، در فشار روحی و جسمی به سر میبرد .
او نیاز به آرامش روحی روانی دارد نه تحریك و تهییج .
نظربازی و چشم چرانی، غریزه شهوت او را بیدار و تحریك كرده و او را در فشار قرار میدهد؛ این در حالی است كه او اكنون دسترسی به ارضای غریزه جنسی خود ندارد؛
حال اگر از راههای غیر شرعی و غیرقانونی اطفای شهوت كند، به گناه و فساد كشیده میشود و عواقب سوء آن دامن گیرش میشود و اگر از انجام عمل خلاف شرع و اخلاق خودداری كند، اگرچه گناه نكرده است اما فشار غریزه جنسی جسم و جان او را آزرده و افسرده میسازد، پس بسیار مناسب است كه از چشم چرانی پرهیز نماید تا عواقب سوء آن دامنگیرش نشود .
اسارت در دام شهوت نظربازی و چشم چرانی، برای شخص متأهل نیز عواقب سوء بسیاری در پی دارد .
شخص متأهلی كه در كوچه و بازار و محل كار به نامحرمان نگاه هوس آلود میكند، كم كم به آنان دلبسته میشود و نسبت به همسر خویش كم مهر و محبت میگردد .
و این به نوبه خود باعث اختلاف و درگیری در منزل شده و نظام خانواده را از هم متلاشی میسازد و. . . .
از آنچه گذشت روشن شد كه حفظ چشم و نگاه برای همه كس لازم و یكی از راههای كنترل غریزه جنسی است .
شاهدی از روایات در صدر بحث به دو آیه از قرآن كریم در این رابطه اشاره كردیم و اكنون به كلامی از امام صادق (علیه السلام) استناد میكنیم .
قال الصادق (علیه السلام) :
«النظر سهم من سهام الشیطان . . .؛[5]
«نگاه كردن (به نامحرم) یكی از تیرهای زهرآگین تركش ابلیس است» و چه بسا كه یك نگاه سبب حسرت و ندامت طولانی شود . »
در این رابطه به كتاب « چشم و نگاه » نوشته آقای حسین حق جو مراجعه نمایید .
ج ـ عفاف و حفظ نفس
از كتب لغت استفاده میشود كه
«عفاف» به معنی «خودداری»و حفظ نفس از تمایلات و شهوات نفسانی است .
«عفّت» به معنی پدید آمدن حالتی در نفس است كه آدمی را از غلبه شهوت باز میدارد و عفیف به كسی گفته میشود كه دارای این وصف و حالت باشد . [6]
در قرآن كریم آیات متعددی در این رابطه موجود است كه به برخی از آنها اشاره میكنیم :
خداوند متعال در قرآن كریم میفرماید :
« وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لایَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ...؛[7]
« و كسانی كه امكانی برای ازدواج نمییابند، باید پاكدامنی پیشه كنند تا خداوند از فضلِ خود آنان را بینیاز گرداند . . . . » . از این آیه معلوم میشود كه قدم اول و راه اصلی در كنترل غریزه جنسی ازدواج است ؛ اما از آنجا كه همه افراد امكان ازدواج كردن راندارند میبایست تقوا و عفاف به خرج دهند و از گناه و آلودگی بپرهیزند ؛
تا آنگاه كه امكان ازدواج بیابند. در آیات دیگری، آنان را كه دامن خویش آلوده نمیسازند را تشویق كرده و گرامی میدارد :
«.... وَالحافِظینَ فُرُوجَهُم وَالْحافِظات...»[8]؛
« قُلْ لِلْموُۆْمِنِینَ... وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ... وقل للموۆمنات ... و یحفظن فروجهن...؛[9]
و آنان كه دامان خودرا (از آلوده شدن به بی عفّتی) حفظ میكنند . »
در این آیه، سخن از صفات برجسته موۆمنان است و ضمن بیان بخش مهمی از صفات موۆمنان، پاكدامنی و عفت را یكی از خصلتهای برجستهی آنها میشمرد .
د ـ روزه
«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ [10]
ای گروه موۆمنان ! روزه بر شما نوشته شد همانگونه كه بر پیشینیان شما واجب شد، تا پرهیزگارشوند . »
پی نوشت ها :
[1] . روم/ 21.
[2] . الحسن بن الفضل الطبرسی،مكارم الاخلاق، موۆسسه نشر اسلامی، نوبت اول، ربیع الموعود، 1414، ج1، ص 429، ش 1455.
[3] . مائده/ 87.
[4] . نور/ 30 و 31.
[5] . محمد بن علی بن بابویه،ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، مترجم: غفاری، ص 32.
[6] . راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، دارالكتاب العربی، ص 351؛ و مصطفوی، حسن، التحقیق فی كلمات القرآن الكریم، تهران، وزارت ارشاد، چاپ اول، 1368 ش، جلد 8.
[7] . نور/ 33.
[8] . احزاب/ 35.
[9] . نور/ 31 و 30.
[10] . بقره/ 183.